Brontekst bekijken van TIG Welder / Lasapparaat

[[Bestand:Safetysheet-tigwelder.pdf|miniatuur|Safety Sheet tigwelder]]
[[Category:Tools]][[Category:Metal working tools]][[Category:Welding tools]]
[[Bestand:TIG_Welder.jpg|miniatuur|TIG Welder]]
{{GasflesGebruik}}
{{SafetyCat3}} {{NoiseCat3}}

= Lassen =
In de makerspace zijn verschillende apparaten beschikbaar om te lassen. Deze pagina gaat over het TIG lasapparaat. 

De andere lasapparaten zijn:
* [[MIG Welder / Lasapparaat|MIG lasapparaat]].
* [[Autogenous Welder / Autogeen lasapparaat|Autogeen lasapparaat]].

Er is geen apart MMA Welder / Elektrode lasapparaat, maar het TIG lasapparaat kan ook voor elektrode lassen worden gebruikt door er een losse toorts op aan te sluiten.

=TIG Lassen=
De afkorting TIG staat voor Tungsten Inert Gas, en het staat voor een lastechniek
waarbij met een vaste elektrode gewerkt wordt (Tungsten, Wolfram in het Nederlands)
en een inert beschermingsgas (over het algemeen Argon). Het lasmateriaal moet met
de hand worden toegevoegd.

TIG lassen vraagt meer vaardigheid dan bijvoorbeeld MIG lassen, bijvoorbeeld omdat
je tegelijkertijd je laselektrode en je toevoegmateriaal in de hand moet houden en
omdat de stroomsterkte erg nauwkeurig meet. Het voordeel boven MIG lassen is echter
dat je er veel mooiere resultaten mee kunt bereiken als je de benodigde vaardigheden
onder de knie hebt.

Heb je weinig ervaring, start dan eerst met MIG lassen en pas als je dat enigszins
onder de knie hebt is het handig om met TIG lassen te starten.

=MMA Lassen=
Het TIG lasapparaat kan ook voor elektrode lassen worden gebruikt door er een losse toorts op aan te sluiten.

De afkorting MMA staat voor Manual Metal Arc. In het Nederlands wordt meestal van
elektrodenlassen gesproken, omdat er met losse elektroden gewerkt wordt.
De elektroden hebben een bekleding, die tijdens het lassen een beschermende laag
vormt om de las tegen de buitenlucht te beschermen. Deze vormt daarna een slak die
op het materiaal blijft liggen en die verwijderd moet worden als met er een extra
laag over wil lassen.

MMA lassen is een oudsher bekendste technieken, omdat je het met een relatief
eenvoudig apparaat kunt doen. Zo heb je bijvoorbeeld geen gasfles nodig.

Tegelijkertijd is het ook een van de moeilijker technieken omdat de elektrode
tijdens het lassen steeds korter wordt, en het daardoor ook lastiger is het
lasproces goed onder controle te houden. Ook wil de vlamboog niet altijd makkelijk
ontsteken door de beschermlaag van de elektrode en zit je met de slak die je na
afloop moet verwijderen.

= TIG 200P AC/DC =
NOTE: the unit can take up to 28 Amps; our circuit is rated at 16 Amps.

=Veiligheidsinstructies=
Neem de volgende veiligheidsinstructies in acht:
# Zorg dat je een veiligheidsinstructie en een gebruiksinstructie hebt gehad.
# Draag een goede Lashelm en zorg dat deze werkt (test hem bij eerste gebruik!)
# Handschoenen van leer (kunstof smelt)
# Beschermende kleding, niet-synthetisch, moet armen tot aan de pols en borst tot aan de hals beschermen
# Beschermende schoenen, mogen geen lasspetters in kunnen vallen
# Afzuiging als je met niet-schoon metaal last
# Omstanders, zorg dat deze niet in de lasvlam kunnen kijken

De veiligheidsinstructie en gebruiksinstructie zijn verplicht voor je eigen veiligheid
en voor de veiligheid van het apparaat.

De belangrijkste veiligheidsrisico's zijn lasogen, een verbrande huid door de UV straling,
en vergiftiging door het lassen van niet-schoon metaal (bv verzinkt metaal).
Andere veiligheidsrisico's zijn 'gewone' brandwonden door aanraking van het laswerkstuk of
door lasspetters, en vergeet ook niet verwondingen als snijden aan het metaal of geraakt
worden door vallend metaal.

Heb je nog geen instructie gehad, gebruik dit apparaat dan niet. Instructie kun je van de
volgende mensen krijgen:
# Henry
# Fulco
# Alex
# ... vrijwilligers gevraagd!

= Enabling the TIG Welder Node =

The welder is behind an [[Node TigWelder|ACNode]] that also tracks gas-bottle swaps and keeps some statistics on use ''(it does not yet automatically deduct the gas from your account -- we first need to get some data on actual use/bottle)''.

== To turn on ==

# Swipe tag
# Switch the TIG welder on
# Open the big valve on top of the bottle
# Go wild welding

== To turn off ==

# Close the big valve on top of the bottle
# Switch the TIG welder off

Do not unplug the unit - the Node stays on to keep track of bottle use / gas loss.

== If it beeps / Auto turn-off ==

If the unit detects gas buildup when disabled; -or- if the unit is powered but not used for over 2 hours - the ACNode will switch the power off. It will then start beeping until someone closes the main valve on top of the bottle (or the bottle runs empty).

To stop it from beeping - close the valve on top of the bottle. And press the 'OK' button on the screen when you are done.

=Gebruik=
==Voorbereidingen==
===Werkplek===
Het klinkt arbitrair, maar zorg voor een ruime en lege werkplek. Dit voor de eigen veiligheid
en voor het gemak van werken. Vooral de kabels zitten altijd in de weg en het is vervelend
als die dingen van tafel vegen. Overigens horen werkplekken horen altijd leeg te zijn. Gebruik je
een niet-lege werkplek, dan neem je zelf de verantwoordelijkheid voor wat daar ligt.

Werk het liefst met een lasplaat. Een lasplaat is een dikke ijzeren plaat met een handvat er aan
waar je al je laswerk op doet. Deze vangt de lasspetters op en zorgt dat het tafeloppervlak niet
te veel beschadigd.

===TIG Lasapparaat===
Sluit de aardelektrode aan op de tafel of op je werkstuk. Negen van de tien keer dat het lassen
niet lukt zit de aardelektrode niet goed.

Doe het lasapparaat aan. Bij het TIG apparaat knop zit links achterop. Super niet-ergonomisch.

Doe de gaskraan op de fles open. Bij het TIG apparaat is dit de Argon fles. Op dat moment
hoort de linker drukmeter aan te geven hoeveel gas er nog in de fles zit. Noteer dit.
<s>Met de grote knop aan de voorkant reduceer je de druk tot de werkdruk (hoeveel?).</s>
<s>Dit wordt aangegeven door de rechter drukmeter. Deze werkt alleen betrouwbaar als er ook</s>
<s>gas afgenomen wordt.
</s>Bij de nieuwe fles zit de kraan, reduceerventiel en de meter al in de kop van de fles geintegreerd.
Er zit een vaste flowregelaar in de snelkoppeling, maar met de kraan kun je dat nog wat bijregelen.
Daarmee is hij veel makkelijker in te stellen dan de vorige.

Test de gasdoorvoer. Voor de meeste toepassingen is 6 tot 8 liter per minuut voldoende.
De doorstroom regel je met het kleine knopje. We hebben helaas geen flowmeter op de
argonfles, dus moet je het proefondervindelijk uitvogelen wat goed werkt.
Gebruik je te weinig gas dan gaat je las spetteren doordat er teveel zuurstof bij komt.
Gebruik je te veel gas dan koelt je vlamboog teveel af en ben je erg on-economisch bezig
want argon is duur. 

Stel de lasstroom in. ''Dit is een onderwerp op zich, voor latere uitwerking.''
In het kort: gebruik je te weinig stroom dan blijft je las te veel 'op' je werkstuk liggen,
gebruik je te veel stroom dan brand je een gat in je werkstuk.

===MMA Lassen===
Sluit de MMA tang aan op het TIG apparaat. Volg de gebruiksaanwijzing voor de aansluitingen.

Zorg absoluut voor goede afzuiging!

===Veiligheidscontrole (voor álle technieken!)===
Doe een lastest op een proefstukje. Test daarbij goed of je lashelm het doet.

Doe ook een check op de andere veiligheidsmaatregelen, zoals je kleding.
Kijk onder de veiligheidsinstructies voor de complete lijst.

Je bent klaar om te gaan!

==Uitvoering==
Aandachtspunten:
* Wil er geen vonk ontstaan? Negen van de tien keer is het je aardelektrode.
* Als je je aardelektrode van je werkstuk moet halen, klem hem dan op je lastoorts, dan weet je zeker dat je hem niet vergeet.

==Nabereidingen==

# Gasflessen dicht
# Elektra uit
# Lastoorts schoon (spetters uit de nozzle)
# Werkplek leeg en zo nodig glad geschuurd met de lamellenschijf

=Onderhoud=

===TIG elektrodes===
Een goede TIG elektrode is vlijmscherp. Hoe scherper de punt, hoe puntiger de lasvlam.

De TIG elektrodes slijten onder invloed van de lasvlam. Dat is vooral ook als je met
(wisselend) omgekeerde stroom last zoals bij aluminium. Maar de meest voorkomende reden
dat je je punt moet slijpen is dat je je werkstuk ermee geraakt hebt. '''NB: Ga niet proberen door te gaan met lassen met een tip die niet meer rond is!'''

Als je veel gaat lassen en je bent nog niet zo ervaren kan het handig zijn een aantal tips klaar te leggen zodat je makkelijk kunt wisselen en pas als je klaar bent de beschadigde hoeft te slijpen. Ruim ze in ieder geval wel goed op, want ze worden makkelijk aangezien voor dik lasdraad en worden dan weggegooid omdat ze meestal ook kort zijn. En dat is zonde.

Slijpen kan gewoon op de slijpmachine, waarbij je de punt draait. Het is niet veel anders
dan het slijpen van een potlood.

'''Pas echter wel heel erg op hoe je de elektrode vasthoudt: als de punt vast komt te'''
'''zitten in het schuurapparaat schiet de achterkant naar achteren, bijvoorbeeld dwars'''
'''door je hand heen.'''

Tip: zet hem in een handboormachine.

=Gasflessen=
Voor meer informatie over de gasflessen en het ruilen van gasflessen zie pagina: [[Gas Bottles / Gasflessen]]

''''Let op! Voor gasflessen in de space geldt een limiet, zie [[Gas Bottle Pressure Vessel Limit]]''''

Let hier dus op als je een nieuwe fles meebrengt. '''Want ook lege flessen tellen mee'''.

=Kosten=

The 10 liter bottles at 200 Bar produce around 2000 liters of gas. With a flow rate of 10 Liter/minute; you ought to get some 200 minutes of welding from a single bottle. 

Refilling the bottle; and replacing that bottle from time to time gives a cost of 75 euro / 200 minutes, or, rounded up,  50 cent/minute (actual welding/gas-flow) time.

Keep track of your gas usage during welding and pay for the gas via your [[SpaceTegoed]] or one of the payment terminals. 



Verder is het belangrijk dat de gasflessen goed dicht zijn als ze niet gebruikt worden.
Een lekkende gasfles is in een paar dagen leeg en is de waarde van de gasvulling in
'lucht' opgegaan zonder dat iemand er plezier van heeft gehad.

Als het gas op is, vergeet niet dat je niet zomaar een nieuwe vulling kunt bestellen maar dat je zelf de fles moet gaan omruilen.


De belangrijkste kosten zijn het gas. Minder belangrijk zijn:
* TIG elektrodes
* TIG toevoegmateriaal
* Kleine onderdelen
* Stroom

=Materiaal=
Net als hout is ijzer niet gratis. Denk aan een tientje voor een dunne staaf van twee meter
of een dikke staaf van één meter. Het tikt alleen vrij snel aan als je iets van een rekje wil maken.
Ijzer kun je echter wel goed hergebruiken, alleen vind je in praktijk niet altijd wat je zoekt.
Daarom hebben we ook wat op voorraad.

Vergeet echter bij het gebruik van hergebruikt ijzer niet om het goed schoon te slijpen voor gebruik.
De verflaag zorgt voor een vieze lucht, een hoop troep op je werkstuk en een slechte las. Gegalvaniseerd
materiaal is botweg giftig als je het gaat lassen zonder eerst de zinklaag er af te slijpen of te bijten.
Slijp minstens 5 cm rondom de plek die je wil gaan lassen de verf of zinklaag weg omdat de warmte zich
vanuit de las door het materiaal verspreidt.

Als je wat uit de voorraad gebruikt, stop dan de waarde daarvan in de koffiepot. En voor hergebruikt
ijzer bijvoorbeeld de helft van nieuwwaarde.


= Main Specifications =

* Input Single phase, 240VAC, 24A Max
* Welding current: up to 185A at 20% DC (5.8 KVA)

= Manual = 

[[Bestand:AC DC200 Manual.pdf|300px|Manual TIG welder]]

= Schematics =

[[Bestand:AC DC200 Schematic.pdf|300px|Schematic TIG welder]]