|
|
| (61 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| [[Category:Metal]][[Category:SafetySheet]][[Category:Tool]][[Category:Welding]] | | [[Category:Tools]][[Category:SafetySheet]][[Category:Metal working tools]][[Category:Welding tools]] |
| {{SafetyCat3}} {{NoiseCat3}}
| | In de makerspace zijn verschillende apparaten beschikbaar om te lassen. |
|
| |
|
| [[Bestand:Tigwelder.jpg|miniatuur|TIG Welder]] | | De lasapparaten zijn: |
| | * [[MIG Welder / Lasapparaat]] |
| | * [[TIG Welder / Lasapparaat]] |
| | * [[Autogenous Welder / Autogeen lasapparaat]] |
|
| |
|
| Nog geen safety sheet
| | Er is geen apart MMA Welder / Elektrode lasapparaat, maar het [[TIG Welder / Lasapparaat]] kan ook voor elektrode lassen worden gebruikt door er een losse toorts op aan te sluiten. |
|
| |
|
| = Wat is het =
| |
|
| |
|
| Het MIG Lasapparaat en het TIG Lasapparaat zijn lasapparaten van de space.
| |
| Er is geen apart MMA Lasapparaat, maar met het TIG apparaat kun je ook MMA lassen.
| |
|
| |
|
| De lasapparaten wonen in de [[Fire_Workplace|vuurhoek]], maar kunnen bij gelegenheid
| | Voor meer informatie over de gasflessen en het ruilen van gasflessen zie de pagina: [[Gas Bottles / Gasflessen]] |
| ook verplaatst worden als er ergens anders gelast moet worden. Het is de bedoeling
| |
| dat ze dan direct na gebruik weer teruggezet worden.
| |
|
| |
|
| === MIG Lassen ===
| | ''''Let op! Voor gasflessen in de space geldt een limiet, zie [[Gas Bottle Pressure Vessel Limit]]'''' |
|
| |
|
| De afkorting MIG staat voor Metal Inert Gas, en staat voor een lastechniek waarbij
| | Let hier dus op als je een nieuwe fles meebrengt. '''Want ook lege flessen tellen mee'''. |
| het apparaat zelf voor de aanvoer van toevoegmateriaal zorgt in de vorm van een
| |
| metalen draad, en waarbij een inert (argon) en/of actief (CO2) gas gebruikt wordt om
| |
| de las van de buitenlucht af te schermen. Als er alleen een actief gas gebruikt wordt
| |
| spreekt men van de MAG (Metal Active Gas) techniek.
| |
| | |
| MIG lassen is een van de eenvoudigst technieken voor de lasser zelf, omdat het apparaat
| |
| zelf al heel veel regelt en je dus minder kennis en ervaring nodig hebt. Het is daarom
| |
| de meest gebruikte techniek voor beginners en voor volume-werk.
| |
| | |
| === TIG Lassen ===
| |
| | |
| De afkorting TIG staat voor Tungsten Inert Gas, en het staat voor een lastechniek
| |
| waarbij met een vaste elektrode gewerkt wordt (Tungsten, Wolfram in het Nederlands)
| |
| en een inert beschermingsgas (over het algemeen Argon). Het lasmateriaal moet met
| |
| de hand worden toegevoegd.
| |
| | |
| TIG lassen vraagt meer vaardigheid dan bijvoorbeeld MIG lassen, bijvoorbeeld omdat
| |
| je tegelijkertijd je laselektrode en je toevoegmateriaal in de hand moet houden en
| |
| omdat de stroomsterkte erg nauwkeurig meet. Het voordeel boven MIG lassen is echter
| |
| dat je er veel mooiere resultaten mee kunt bereiken als je de benodigde vaardigheden
| |
| onder de knie hebt.
| |
| | |
| Heb je weinig ervaring, start dan eerst met MIG lassen en pas als je dat enigszins
| |
| onder de knie hebt is het handig om met TIG lassen te starten.
| |
| | |
| === MMA Lassen ===
| |
| | |
| De afkorting MMA staat voor Manual Metal Arc. In het Nederlands wordt meestal van
| |
| elektrodenlassen gesproken, omdat er met losse elektroden gewerkt wordt.
| |
| De elektroden hebben een bekleding, die tijdens het lassen een beschermende laag
| |
| vormt om de las tegen de buitenlucht te beschermen. Deze vormt daarna een slak die
| |
| op het materiaal blijft liggen en die verwijderd moet worden als met er een extra
| |
| laag over wil lassen.
| |
| | |
| MMA lassen is een oudsher bekendste technieken, omdat je het met een relatief
| |
| eenvoudig apparaat kunt doen. Zo heb je bijvoorbeeld geen gasfles nodig.
| |
| | |
| Tegelijkertijd is het ook een van de moeilijker technieken omdat de elektrode
| |
| tijdens het lassen steeds korter wordt, en het daardoor ook lastiger is het
| |
| lasproces goed onder controle te houden. Ook wil de vlamboog niet altijd makkelijk
| |
| ontsteken door de beschermlaag van de elektrode en zit je met de slak die je na
| |
| afloop moet verwijderen.
| |
| | |
| === Autogeen Lassen ===
| |
| | |
| Lassen met gas 'nader uit te werken'.
| |
| [[Autogenous Welder]]
| |
| | |
| = Veiligheidsinstructies =
| |
| Neem de volgende veiligheidsinstructies in acht:
| |
| # Zorg dat je een veiligheidsinstructie en een gebruiksinstructie hebt gehad.
| |
| # Draag een goede Lashelm en zorg dat deze werkt (test hem bij eerste gebruik!)
| |
| # Handschoenen van leer (kunstof smelt)
| |
| # Beschermende kleding, niet-synthetisch, moet armen tot aan de pols en borst tot aan de hals beschermen
| |
| # Beschermende schoenen, mogen geen lasspetters in kunnen vallen
| |
| # Afzuiging als je met niet-schoon metaal last
| |
| # Omstanders, zorg dat deze niet in de lasvlam kunnen kijken
| |
| | |
| De veiligheidsinstructie en gebruiksinstructie zijn verplicht voor je eigen veiligheid
| |
| en voor de veiligheid van het apparaat.
| |
| | |
| De belangrijkste veiligheidsrisico's zijn lasogen, een verbrande huid door de UV straling,
| |
| en vergiftiging door het lassen van niet-schoon metaal (bv verzinkt metaal).
| |
| Andere veiligheidsrisico's zijn 'gewone' brandwonden door aanraking van het laswerkstuk of
| |
| door lasspetters, en vergeet ook niet verwondingen als snijden aan het metaal of geraakt
| |
| worden door vallend metaal.
| |
| | |
| Heb je nog geen instructie gehad, gebruik dit apparaat dan niet. Instructie kun je van de
| |
| volgende mensen krijgen:
| |
| # Henry
| |
| # Fulco
| |
| # Wie nog meer?
| |
| | |
| = Kosten =
| |
| | |
| De belangrijkste kosten zijn het gas. Ik heb nog geen idee hoe we dat precies moeten
| |
| verrekenen, maar ik stel voor dat we het op zijn minst registreren.
| |
| | |
| Verder is het belangrijk dat de gasflessen goed dicht zijn als ze niet gebruikt worden.
| |
| Een lekkende gasfles is in een paar dagen leeg en is de waarde van de gasvulling in
| |
| 'lucht' opgegaan zonder dat iemand er plezier van heeft gehad.
| |
| | |
| We hebben cilinders van 10 liter:
| |
| - Vulling Argon: 60 euro (heelgoedgereedschap, 05/01/2019)
| |
| - Vulling Menggas: 50 euro (heelgoedgereedschap, 05/01/2019)
| |
| Vergeet niet dat je niet zomaar een nieuwe vulling kunt bestellen maar dat je zelf de fles moet gaan omruilen.
| |
| ''Wie weet een goedkoop adres in (de buurt van) Leiden?''
| |
| | |
| Minder belangrijk zijn:
| |
| - MIG lasdraad
| |
| - TIG elektrodes
| |
| - TIG toevoegmateriaal
| |
| - Kleine onderdelen
| |
| - Stroom
| |
| | |
| = Materiaal =
| |
| | |
| Net als hout is ijzer niet gratis. Denk aan een tientje voor een dunne staaf van twee meter
| |
| of een dikke staaf van één meter. Het tikt alleen vrij snel aan als je iets van een rekje wil maken.
| |
| Ijzer kun je echter wel goed hergebruiken, alleen vind je in praktijk niet altijd wat je zoekt.
| |
| Daarom hebben we ook wat op voorraad.
| |
| | |
| Vergeet echter bij het gebruik van hergebruikt ijzer niet om het goed schoon te slijpen voor gebruik.
| |
| De verflaag zorgt voor een vieze lucht, een hoop troep op je werkstuk en een slechte las. Gegalvaniseerd
| |
| materiaal is botweg giftig als je het gaat lassen zonder eerst de zinklaag er af te slijpen of te bijten.
| |
| Slijp minstens 5 cm rondom de plek die je wil gaan lassen de verf of zinklaag weg omdat de warmte zich
| |
| vanuit de las door het materiaal verspreidt.
| |
| | |
| Als je wat uit de voorraad gebruikt, stop dan de waarde daarvan in de koffiepot. En voor hergebruikt
| |
| ijzer bijvoorbeeld de helft van nieuwwaarde.
| |
| | |
| = Voorbereidingen =
| |
| | |
| === Werkplek ===
| |
| | |
| Het klinkt arbitrair, maar zorg voor een ruime en lege werkplek. Dit voor de eigen veiligheid
| |
| en voor het gemak van werken. Vooral de kabels zitten altijd in de weg en het is vervelend
| |
| als die dingen van tafel vegen. Overigens horen werkplekken horen altijd leeg te zijn. Gebruik je
| |
| een niet-lege werkplek, dan neem je zelf de verantwoordelijkheid voor wat daar ligt.
| |
| | |
| Werk het liefst meet een lasplaat. Een lasplaat is een dikke ijzeren plaat met een handvat er aan
| |
| waar je al je laswerk op doet. Deze vangt de lasspetters op en zorgt dat het tafeloppervlak niet
| |
| te veel beschadigd.
| |
| | |
| === MIG Lasapparaat ===
| |
| | |
| Sluit de aardelektrode aan op de tafel of op je werkstuk. Negen van de tien keer dat het lassen
| |
| niet lukt zit de aardelektrode niet goed.
| |
| | |
| Doe het lasapparaat aan. Bij het MIG apparaat knop zit links achterop. Super niet-ergonomisch.
| |
| | |
| Doe de gaskraan op de fles open. Bij het MIG apparaat is dit de Menggas (85% CO2 - 15% Argon) fles.
| |
| Op dat moment hoort de linker drukmeter aan te geven hoeveel gas er nog in de fles zit. Noteer dit.
| |
| | |
| Reduceer het gas tot de werkdruk met de grote knop (linksdraaiend!) aan de voorkant (hoeveel?).
| |
| Dit wordt aangegeven door de rechter drukmeter. Let er op dat deze een hoge druk blijft aangeven
| |
| wanneer de grote knop wordt teruggeschroefd omdat het gas niet weg kan. Neem zo nodig wat gas af
| |
| om deze weer de nieuwe druk aan te laten geven.
| |
| | |
| Test de gasdoorvoer. Voor de meeste toepassingen is 6 tot 8 liter per minuut voldoende.
| |
| De doorstroom regel je met het kleine knopje. We hebben helaas geen flowmeter op de
| |
| menggasfles, dus moet je het proefondervindelijk uitvogelen wat goed werkt.
| |
| Gebruik je te weinig gas dan gaat je las spetteren doordat er teveel zuurstof bij komt.
| |
| Gebruik je te veel gas dan koelt je vlamboog teveel af en ben je erg on-economisch bezig
| |
| want ook menggas is duur.
| |
| | |
| Stel de lasstroom in. In het kort: gebruik je te weinig stroom dan blijft je las te veel 'op' je
| |
| werkstuk liggen, gebruik je te veel stroom dan brand je een gat in je werkstuk.
| |
| | |
| === TIG Lasapparaat ===
| |
| | |
| Sluit de aardelektrode aan op de tafel of op je werkstuk. Negen van de tien keer dat het lassen
| |
| niet lukt zit de aardelektrode niet goed.
| |
| | |
| Doe het lasapparaat aan. Bij het TIG apparaat knop zit links achterop. Super niet-ergonomisch.
| |
| | |
| Doe de gaskraan op de fles open. Bij het TIG apparaat is dit de Argon fles. Op dat moment
| |
| hoort de linker drukmeter aan te geven hoeveel gas er nog in de fles zit. Noteer dit.
| |
| Met de grote knop aan de voorkant reduceer je de druk tot de werkdruk (hoeveel?).
| |
| Dit wordt aangegeven door de rechter drukmeter. Deze werkt alleen betrouwbaar als er ook
| |
| gas afgenomen wordt.
| |
| | |
| Test de gasdoorvoer. Voor de meeste toepassingen is 6 tot 8 liter per minuut voldoende.
| |
| De doorstroom regel je met het kleine knopje. We hebben helaas geen flowmeter op de
| |
| argonfles, dus moet je het proefondervindelijk uitvogelen wat goed werkt.
| |
| Gebruik je te weinig gas dan gaat je las spetteren doordat er teveel zuurstof bij komt.
| |
| Gebruik je te veel gas dan koelt je vlamboog teveel af en ben je erg on-economisch bezig
| |
| want argon is duur.
| |
| | |
| Stel de lasstroom in. ''Dit is een onderwerp op zich, voor latere uitwerking.''
| |
| In het kort: gebruik je te weinig stroom dan blijft je las te veel 'op' je werkstuk liggen,
| |
| gebruik je te veel stroom dan brand je een gat in je werkstuk.
| |
| | |
| === MMA Lassen ===
| |
| | |
| Sluit de MMA tang aan op het TIG apparaat. Volg de gebruiksaanwijzing voor de aansluitingen.
| |
| | |
| Zorg absoluut voor goede afzuiging!
| |
| | |
| === Autogeen Lassen ===
| |
| | |
| ''Nader uit te werken''
| |
| | |
| === Veiligheidscontrole ===
| |
| | |
| Doe een lastest op een proefstukje. Test daarbij goed of je lashelm het doet.
| |
| | |
| Doe ook een check op de andere veiligheidsmaatregelen, zoals je kleding.
| |
| Kijk onder de veiligheidsinstructies voor de complete lijst.
| |
| | |
| Je bent klaar om te gaan!
| |
| | |
| = Aandachtpunten =
| |
| | |
| Nader uit te werken.
| |
| | |
| = Nabereidingen =
| |
| | |
| # Gasflessen dicht
| |
| # Noteren gas-stand
| |
| # Elektra uit
| |
| # Lastoorts schoon (spetters uit de nozzle)
| |
| # Werkplek leeg en zonodig glad geschuurd met de lamellenschijf
| |
| | |
| = Onderhoud =
| |
| | |
| # MIG lasdraad
| |
| # TIG elektrodes
| |
| # Gasflessen
| |
| # Leidingen
| |
| | |
| = Colofon =
| |
| | |
| Opzet gemaakt door Fulco 05/01/2019
| |