Project Activeren Electronica Werkplaats

Project Activeren Electronica Werkplaats

Deze pagina is opgezet om de Electronica Werkplaats nieuw leven in te blazen.

Deze pagina wordt beheerd door Fulco en Lucas.

• 11-05-2021, Fulco: Eerste versie
• 13-04-2021, Fulco en Lucas: Tweede versie
• 15-05-2021, Fulco en Lucas met bijdrage Hans B: Derde versie
• 16-05-2021, Fulco: Ook de ideeen over het activeren uitgeschreven
• 14-11-2024, Lucas: Work in progress...

Doelstelling

Het doel van het project is de Electronica Werkplaats zodanig aantrekkelijk te maken dat we als MakerSpace Leiden makkelijk nieuwe Elektronica-Makers kunnen aantrekken.
En terwijl we dat doen, dat de Elektronica Werkplaats ook voor onszelf een aantrekkelijke plaats wordt om bijeenkomsten te organiseren en projecten uit te voeren. Ook de andere gebruikers van de 'voorste ruimte' hebben daar baat bij.

Scope

In principe alles wat nodig is om bovenstaande doelstellingen te halen. Verwacht wordt een bedrag van ca 300 euro hier aan kwijt te zijn en verder tijd van vrijwilligers om het werk uit te voeren.

Hoe het geld verdeeld moet worden over de verschillende onderdelen moeten we nog uitzoeken. Dure apparatuur valt hier niet onder, daar moet apart over besloten worden.

Het gaat hierbij niet alleen om het beschikbaar hebben van specifieke apparatuur en materialen, maar ook het creëren van de juiste fysieke en sociale omgeving en het opstarten van activiteiten. Dus ook huisregels en dergelijke vallen hieronder.

Aanpak

• Als eerste willen we de elektronica werkplaats een zodanige facelift geven dat mensen er graag willen zijn en er graag gebruik van willen maken.
  • Zorgen dat de ruimte er is
  • Zorgen dat we voldoende geïnteresseerden hebben om dit project te dragen
  • Zorgen dat spullen opgeborgen kunnen worden
  • Zorgen dat de juiste spullen aanwezig zijn (en de niet-juiste spullen ergens anders heen gaan)
• Daarna gaan we activiteiten organiseren, zie onder Activiteiten

Eisen en randvoorwaarden

Apparatuur

reeds aanwezig

• Goede soldeerstations => De huidige Weller voldoen prima
• Hetelucht soldeerstation => Huidige is ok, misschien later upgraden
• Een desoldeerpompje, al dan niet met verwarmde punt => Verwarmde tinzuiger is geüpgrade naar desoldeerstation
• Desoldeernaalden => Huidige voldoen prima
• Eenvoudige instelbare labvoedingen => De huidige voldoet prima
• Een goede handmultimeter => De huidige Fluke voldoet prima
• Een goede benchmultimeter + meetsnoeren => Huidige voldoet prima (afaik)
• Een gebruiksvriendelijke digitale oscilloscoop + probes => De huidige Rigol voldoet prima (Maar is in bruikleen)
• Simpele Functiegenerator => De huidige voldoet prima
• Uitgebreide Functiegenerator => De huidige HP voldoet prima
• USB logic-analyzer + grijperstjes => De huidige voldoet prima, evt. later upgraden meer kanalen of sneller of gebruiksvriendelijker

Componententester (tortester / LCR meter) => De huidige voldoet prima

• Micro-schroevendraaiers => De huidige (Wiha picofinish en de 2 HBM assortimenten) voldoen prima
• Schaar => De huidige voldoet prima
• Striptang => De huidige voldoet prima
• Adereindhulstang => De huidige voldoet prima
• Molex/Dupont connector tang => De huidige voldoet prima
• Een set platte/kruiskop schroevendraaiers die schoon blijft (geen smeer/vet) => Zijn inmidels aangeschaft in in een nette houder geplaatst.
• Meetkabels, banaanstekker-kabels en krokodillenbekjes zijn aanwezig en hangen in rekjes aan de muur
• Telefoon/Tablet/laptop-reparatie spul als spudger, kleine speciale schroevendraaiers, zuignap, etc. => aanwezig, mogelijk later aanvullen/upgraden
• Pincetten (voor SMD-werk) => zijn aanwezig, maar hebben nog geen wikipagina

Hoge prioriteit De volgende soort apparatuur verwachten we aanwezig in de elektronica werkplaats. Van onderstaande moet even worden gekeken of we dit al hebben of gaan aanschaffen:

• Soldeerbestendige ESD-werkmat & polsbandje & aarding => Zie wensenlijst
• Breadboard + draadjes ervoor => Breadbords hebben we, draadjes op de wensenlijst
• Systeemvoeding + banaansnoeren => De huidige voldoet prima (maar waar is 'ie gebleven?)
• Een setje metrische inbussleutels die schoon blijft. => We hebben vieze => Op wensenlijst (2021) => (2024) Controleren of ze bij de schroefbits die we hebben zitten of dat ze alsnog aangeschaft moeten worden.
• fine-liner permanent marker 1 - 0.3 mm oid, liefst meerdere kleuren (om op PCB's en connectoren dingen te kunnen markeren) => Op wensenlijst
• Meetkabels, banaanstekker-kabels en krokodillenbekjes zijn aanwezig en hangen in rekjes aan de muur => op orde houden en waar nodig aanvullen.
  • nog aan te vullen?

Middelmatige prioriteit De volgende soort apparatuur verwachten we aanwezig om de werkplaats aantrekkelijk te maken:

• Hotplate / pre-heater => Wensenlijst
• SMD soldeer oven => Wensenlijst
• "speciale" schroevendraaiers / bits (security-torx, vorkjes, triwing, pentalobe, etc) => Wensenlijst
• Eventueel een aanvulling op de smartphone/tablet/laptop reparatiespullen?
• nog aan te vullen?

Lage prioriteit De volgende soort apparatuur verwachten we aanwezig als leuk voor erbij:

• Oscilloscoop met meer bandbreedte + probes => Wensenlijst
• Liteplacer of dergelijke (Kost zoiets als een Ultimaker, haalt mensen die kleine series willen bestukken naar de 'space) => Wensenlijst
• Spullen om (fotogevoelig) printplaten te etsen => Wensenlijst
• nog aan te vullen?

Materialen

Aanwezig

• Meerdere kleuren draad, zowel soepel als met vaste kern. En in een paar verschillende diameters. En bandkabel => Is er, maar gedeeltelijk nog ongeordend. (Er is mooi teflon geisoleerd draad en een paar eenvoudiger soorten)
• Loodvrij soldeertin 0.5 mm => Is er
• soldeerflux (de huidige fluxpen, evt. een gelflux erbij. De huidige vloeibare flux is meh, de fluxpen is beter.) => Huidige fluxpen voldoet, vervangen wanneer leeg.
• kaptontape => Is er
• krimpkous in diverse maten en kleuren, kabel/snoer isolatie => Is er, maar zou overzichtelijker in Raaco's kunnen
• Nette opbergmethode voor kleine onderdelen, b.v. raaco-kastjes of sorteerdozen. => Aanschaffen (Wensenlijst bevat Raaco-kastjes+link naar HBM)
• Grijpvoorraad through-hole onderdelen (Weerstanden E12 reeks, condensatoren enkele veelgebruikte waarden ceramische en elco's, TUN, TUP, 1n4007/1n4148, LED's, druktoetsen, pinheaders) in 1 of 2 nette raaco kastjes (48 laden / 60 laden model) of enkele sorteerdozen. => Onderdelen aanwezig en in kastjes ingedeeld. Mogelijk later aanvullen.
• kleine grijpvoorraad SMD (E12 weerstanden, 100nF ctjes, wellicht meer. 0805 of groter, wie zelf een andere maat wil kan die toevoegen). In smdshop’s smd containers (2ml centrifugebuisjes), gelabeld, in raaco-laatjes of sorteerdoos. (Smd neemt zo weinig plek in dat die buisjes in hetzelfde laatje kunnen als de TH weerstanden van dezelfde waarde). => Er zijn SMD onderdelen aanwezig, mogelijk later aanvullen
• Grijpvoorraad glaszekeringen (zoals we nu hebben, maar dan in een raacokastje of sorteerdoos) => Zekeringen aanwezig en in ladenkastje ingedeeld
• experimenteerprint => Aanwezig, zowel lage kwaliteit hardpapier als goede kwaliteit FR-4.

Hoge prioriteit De volgende materialen verwachten we minimaal aanwezig in de elektronica werkplaats:

• desoldeerlitze (Chem-wick of een ander goed merk waarbij de flux in de litze zit) => Is/was er, maar meer kan geen kwaad. => controleren wat er is.
• hele grote doorzichtige krimpkous waar kleine printjes in kunnen => Wensenlijst
• nog aan te vullen!

Middelmatige prioriteit De volgende materialen verwachten we aanwezig om de werkplaats aantrekkelijk te maken:

• SMD soldeertin Bijvoorbeeld 0,2 of 0,3 mm. => Is dat er al? Anders bij de aanschaffen zetten
• Als aanvulling op de multimeter een stroomtang die ook DC stromen kan meten. => controleren of we die niet inmiddels toch hebben?
• Wat standaard arduino-spul (alleen te leen, niet om op te maken): Arduino nano/pro micro/digispark, ESP8266/ESP32, stepper driver boardjes, rfid-lezertjes, (temperatuur)sensors, LED-displays en toetsenbordjes etc. => wensenlijst
• als er een hotplate of soldeeroven is, dan ook loodvrije soldeerpasta, buiten de koelkast bewaarbaar. Bv Loctite GC10 of Chipquick TS931SNL=> Is er nog niet. Omdat het bederft, wellicht pas aanschaffen wanneer nodig.
• Bandkabel en wat verschillende maten stekkertjes (+ printdeel) => Mogelijk aanwezig, controleren.
• als er geen soldeeroven is en alleen met hete lucht gewerkt wordt, dan loodvrije bismuth soldeerpasta, buiten de koelkast bewaarbaar (lager smeltpunt). Bv Chipquick TS931LT [1] => Is er nog niet. Ook dit bederft in een jaar, dus idem: wellicht pas bij 1e project aanschaffen.
• nog aan te vullen!

Lage prioriteit De volgende materialen verwachten we aanwezig als leuk voor erbij:

• Diverse soorten draad => Er is draad aanwezig, maar wellicht even kijken of er andere soorten nodig zijn. Is de luidsprekerkabel voldoende als "dik draad"?
• Grijpvoorraad reparatiespul (Wat low-ESR elco's voor schakelende voedingen (TV/monitor/laptoplader), wat foliecondensatoren voor senseosyndroom (KlikAanKlikUit, Senseo, etc.)) => Wensenlijst
• Nog aan te vullen!

Fysieke Omgeving

voldoet reeds

• Voldoende ruimte dat twee mensen naast elkaar aan projecten kunnen werken => Huidige situatie voldoet
• De meest gebruikte apparatuur en materialen moeten vanaf de werkplek direct bereikbaar zijn => Dit is inmiddels behoorlijk goed ingedeeld, en kan waar gewenst nog verder op worden voortgebouwd.
  • De aan/uit schakelaar van de elektrotafel is inmiddels bereikbaar ook voor minder lange medemensen.
• De minder gebruikte apparatuur en materialen zijn binnen dezelfde ruimte bereikbaar => gelabelde bakken op planken.

TODO Hoge prioriteit

• De ruimte moet stofvrij zijn
  • Minimaal wekelijks stofzuigen en even de mop er overheen => Voldoet de huidige stofzuiger?
  • Huisregels: In principe geen schuurwerkzaamheden in de grote hal buiten de houtwerkplaats
  • Er is geen norm bekend wat voldoende schoon is en ook niet wat werkbaar is voor een makerspace. Laten we beginnen met periodiek te meten en ook te registreren wanneer we zelf last van het stof ervaren en wanneer niet.

Middelmatige prioriteit

• De ruimte moet een goede temperatuur hebben (tussen de 18 en 22 graden Celsius, idealiter)
  • In de zomer: een ventilator, in de heetste periode afzuiging in het plafond en afdekken van de ramen
  • In de winter: een zeil tegen koudeval van de ramen, thermostaat op afstand kunnen bedienen, de radiator goed toegankelijk maken voor passieve circulatie en eventueel actieve cirulatie er op maken, elektrisch kacheltje of IR paneel,
• De ruimte moet goed verlicht zijn => Een extra (tertial) lamp zou geen kwaad kunnen.
  • De huidige LED TL's hebben een kouwitte kleur en een stroboscopisch effect. Warmwitte stabiele verlichting zou een fijne aanvulling zijn, ook voor andere gebruikers van de ruimte. De meeste mensen hebben gelukkig geen last van het moduleren/flickeren van de TL of merken het niet op.
• De ruimte moet niet tochten (zowel doortochten als koudeval), maar wel ventilatie hebben, ivm soldeerfluxdampen => Soldeerdampafzuiging zou een mooie luxe zijn. Geeft nu nog geen problemen.
• De ruimte moet schone lucht hebben (geen overheersende oplosmiddeldamp /verflucht /mdf-geur)
  • Huisregels: In principe alleen spuiten en verven in de grote hal en met afzuiging aan
• De ruimte moet niet in de loop zitten => Huidige situatie voldoet
• De ruimte moet zo min mogelijk geluidshinder ondervinden => Kijken wat we aan het wandje zouden kunnen verbeteren

Sociale Omgeving

Hoge prioriteit

• De Elektronica Werkplaats moet een integraal onderdeel vormen van de MakerSpace Leiden
• Elektronica Makers moeten zich prettig kunnen voelen, ook tussen niet-Elektronica Makers

Gemiddelde prioriteit

• Workshops, evt. toewerkend naar een robotsumo wedstrijd of micromouse/lijnvolg/doolhof competitie

Activiteiten

Let op: We hebben het hier over een situatie van nadat de Corona-beperkingen zijn opgeheven

Hoge prioriteit

• Gemiddeld gezien wordt er minimaal één keer in de twee weken een concreet electronica project uitgevoerd. Dit is nodig om de elektronica werkplaats 'levend' te houden.

Middelmatige prioriteit

• Gemiddeld gezien wordt er minimaal één keer in de drie maanden een gezamenlijke elektronica-activiteit georganiseerd.

Denk aan:

• Introductie-avond Elektronica Werkplaats: wat is alles, wat kun je er mee, hoe ga je er mee om
• Arduino-workshop beginners: Wat is het, hoe werkt het, hoe zet je je ontwikkelomgeving op
• Arduino-avond: Samen werken aan je arduino projecten

Uitwerking

Inrichting

Deze gaan we beschrijven in een nieuwe pagina over de Elektronica Werkplaats:

• Wat is er allemaal, waar staat het, hoe gebruik je het
• Hoe houden we de Elektronica Werkplaats schoon en opgeruimd
• Hoe beheren we de apparaten en materialen
• ESD veilig werken

' al compleet

• Twee werkplekken => Zijn er al
• Raaco kastjes => zijn er inmiddels
• Kast of planken boven Raaco kastjes => zijn er inmiddels

Apparatuur

• Zie onder Inrichting

Materialen

• Zie onder Inrichting
• Zie Elektronica Onderdelen

Fysieke omgeving

• Zie onder Inrichting

Sociale omgeving

Huisregels:

• Hoe houden we de Elektronica Werkplaats schoon en opgeruimd
• Mensen buiten de Elektro Werkplaats houden ook rekening met mensen binnen de Elektronica Werkplaats (stof, lawaai, enzovoort).
  • Schuren in principe alleen in de houtwerkplaats
  • Verven en spuiten in principe alleen met afzuiging
• Iedereen die iets in de Elektronica Werkplaats doet (of het nu een Elektronica-Maker is of niet), helpt hem ook opgeruimd te houden.
• Als iets op is, koop dan wat je nodig hebt en net een beetje meer. Stop dit in de grijpvoorraad.
• Of iets wel of niet bewaard moet blijven, wordt bepaald door de Elektronica-Makers.

Activiteiten

Stappen:

• Als eerste wachten we tot de COVID maatregelen zodanig verlicht zijn dat we op een comfortabele manier met meerdere mensen samen in de space kunnen zijn.
• We vragen de echte electronica experts, minimaal twee, een introductie workshop te geven aan de huidige deelnemers en eventueel geïnteresseerden van buiten de space.
• Een of twee mensen bereiden een introductie workshop Arduino voor, en geven deze op een dag, bijvoorbeeld een zaterdag of zondag.
• Wanneer de interesse groot genoeg lijkt te zijn gaan we avonden organiseren. Op basis van een datumprikker kiezen we een avond.

In het begin zullen zeker één of twee experts beschikbaar moeten zijn, maar als de avonden eenmaal lopen dan kan de groep zichzelf in stand houden.

Vragen en antwoorden

• Moesten we geen gesloten bakken hebben?

Dat was de voorkeur van Bart (geen erg grote dacht ik), misschien ingegeven doordat het erg stoffig was in de kleine hal. We zijn echter ook actief bezig om het minder stoffig te maken (primair voor onze gezondheid). Andere mensen, zoals ikzelf, hebben een voorkeur voor laatjes omdat het veel overzichtelijker is waar alles ligt en je alles direct kunt pakken. Bij gesloten bakken heb je echt een paar extra handelingen nodig om iets te pakken, plus de ruimte om de bakken op uit te stallen terwijl je werkt.

• Zijn het wel de meest voordelige modellen?

Die van HBM zijn ca 50 cent per bakje, die van Haxo ca 80 cent per bakje en die van iBood ca 43 cent per bakje. Ik denk dus dat die van HBM een voordelige keus is.

• Komen ze wel op de juiste plaats? Zouden ze niet beter op de electronica tafels gezet kunnen worden?

Er staan al veel dingen op de tafels die je daar ook graag wilt hebben. Het zou erg onhandig zijn als je die er eerst af moet halen voor je iets uit de laatjes kunt halen.

• Zijn het er niet te veel voor wat we nodig hebben?

We kwamen uit op een minimum van 4 kastjes voor als je er in je eentje mee werkt en er geen problemen mee hebt als je hetzelfde laatje gebruikt voor verschillende soorten componenten. Voor een gemeenschappelijk gebruik moet je er echter van uit gaan dat er maar één soort component per laatje is en dat je voor een duidelijk systeem kiest waardoor er ook wel eens lege laatjes kunnen zijn. Dan zit je al gauw op 6 á 8 kastjes. De laatjes worden overigens over het algemeen zonder schotjes gebruikt vanwege de grootte van de componenten en de moeite die het geeft om ze er met je vingers uit te kunnen peuteren.

• Willen we wel componenten op voorraad hebben in de space?

Dat denk ik wel. Geen componenten zorgt ervoor dat je als deelnemer eerst componenten moet aanschaffen en meenemen naar de space voordat je ook maar iets kunt doen. Als we een actieve, levende Electronica Werkplaats willen hebben, dan verwacht je dat de basis-ingredienten daar wel standaard te vinden zijn.

• Hebben we dan ook een ijzeren voorraad systeem nodig?

Dat denk ik niet. Met electronische componenten zitten de kosten over het algemeen niet in de componenten zelf, maar in de wachttijd en de verzendkosten als je iets bestelt. Dus praktisch gezien, als je iets wil bestellen dan kijk je even of er belangrijke laatjes (bijna) leeg zijn en neem je die mee in je bestelling.

• Er zijn in het verleden vergelijkbare kastjes weggegooid

Hier heb ik helaas geen antwoord op omdat ik er niet bij betrokken ben geweest. Misschien waren ze te onaantrekkelijk, of ging het om de inhoud, of had men heel andere ambities dan die we nu willen realiseren. Bedenk echter wel dat we juist toen een tekort hebben aan electronica-makers (helaas nog steeds) en dat de reacties indertijd niet per se een afspiegeling zijn in wat we uiteindelijk willen bereiken.

Aanschaffen

Hoge prioriteit

• Raaco kastjes om alle kleine onderdelen makkelijk én toegankelijk op te bergen => Kosten 200 euro (8 kasten, 25 euro per kast, https://www.hbm-machines.com/producten/raaco-44-laden-ladekast-c-11-44)
• Soldeerbestendige ESD-werkmat, polsbandje, ESD aardestekker, verbindingsdraadjes met drukkers en krokodilklemmen => Kosten rond de €70
• Goedkope voorzieningen en materialen:
  • Een set platte/kruiskop schroevendraaiers die schoon blijft (geen smeer/vet)
  • Een setje metrische inbussleutels die schoon blijft.
  • fine-liner permanent marker 1 - 0.3 mm oid, liefst meerdere kleuren
  • "speciale" schroevendraaiers / bits (security-torx, vorkjes, triwing, pentalobe, etc) => Nog uit te zoeken wat precies
  • Telefoon/Tablet/laptop-reparatie spul als spudger, kleine speciale schroevendraaiers, zuignap, etc. => Nog uit te zoeken wat precies
  • Desoldeerlitze (Chem-wick of een ander goed merk waarbij de flux in de litze zit) => Is/was er, maar meer kan geen kwaad
  • Grijpvoorraad reparatiespul (Wat low-ESR elco's voor schakelende voedingen (TV/monitor/laptoplader), wat foliecondensatoren voor senseosyndroom (KlikAanKlikUit, Senseo, etc.))
  • Breadboard draadjes
  • Pincetten, bij voorkeur ESD veilig, o.a. handig als je met SMD aan de gang gaat.

Middelmatige prioriteit

• Wat standaard arduino-spul (alleen te leen, niet om op te maken): Arduino nano/pro micro/digispark, ESP8266/ESP32, stepper driver boardjes, rfid-lezertjes, (temperatuur)sensors, LED-displays en toetsenbordjes etc.
• hele grote doorzichtige krimpkous waar kleine printjes in kunnen
• Wandje verbeteren tegen geluidsoverlast
• 2X IKEA Tertial of vergelijkbaar (10 euro) met een V-tac 4000K 1200 lumen CRI>90 led-lamp
• Stroomtang die ook DC stromen kan meten.
• SMD soldeer oven

Lage prioriteit

• Liteplacer of dergelijke (Kost zoiets als een Ultimaker, haalt mensen die kleine series willen bestukken naar de 'space)
• Spullen om (fotogevoelig) printplaten te etsen
• een oscilloscoop met meer bandbreedte + probes
• nog aan te vullen?

Acties

In volgorde van prioriteit:

• Lijstjes maken van apparatuur, materialen, opbergmiddelen, ...?
• Materialen aanschaffen, in het bijzonder de Raaco kastjes
• Raaco Kastjes ophangen
• Bepalen maximale ruimte die Elektronica-Makers ter beschikking hebben voor grijpvoorraad
• De pagina voor de Elektronica Werkplaats nieuw leven inblazen (obv de Electrobench)
  • Nieuwe pagina aanmaken?
  • Foto's bijwerken (locatie en inrichting)
  • Apparatuur inventariseren: Staat alles op de lijst, is alles gelabeld en gedocumenteerd
  • Materialen inventariseren: Is alles gelabeled
  • Wensenlijstje overhevelen* Huisregels opstellen
  • ESD veilig werken, bv obv https://www.eleshop.nl/kenniscentrum/ESD/
  • Gebruik materialen => Aparte pagina?
  • Schuren => Alleen in houtwerkplaats
  • Verven en spuiten => Altijd met ventilatie
• Breadboards netjes beschikbaar opbergen
• De aan/uit schakelaar van de elektrotafel bereikbaarder voor minder lange medemensen
• Soldeersponsjes nalopen
• Meetsnoeren e.d. nalopen, zijn er voldoende, zijn ze goed georganiseerd
• Arduino documentatie op de wiki zetten
• Beetje met de apparatuur schuiven dat het meest gebruikte ook het dichtste bij staat
• Tegen de hitte in de zomer:
  • Afzuiging in het plafond
  • Afdekken van de ramen
• Tegen de kou de winter:
  • een zeil tegen koudeval van de ramen
  • thermostaat op afstand kunnen bedienen
  • de radiator goed toegankelijk maken voor passieve circulatie
  • ventilatoren op de radiator zetten voor actieve cirulatie
  • elektrisch kacheltje of IR paneel
• ...?

nieuwe todo's zonder volgorde van prioriteit:

• stopcontact vastzetten
• Wiki-pagina's maken voor apparatuur en gereedschap dat nog geen wiki-pagina heeft
• de vijltjes voor 3d-print nabewerking verplaatsen naar de 3d print-kast ipv de elektrotafel-plank