CNC Router Large / CNC portaalfrees

Grote CNC Snijder / Portaal Frees / XPert26000

Vooraan in de space staat een grote CNC portaal frees. Deze is groot genoeg voor `hele' gamma platen van ruim 1x2 meter. Normaal gesproken zit er een frees machine in het portaal - geschikt voor hout, plexiglas en licht metaal.

Regels gebruik

Voor gebruik is instructie verplicht. Meld schade, storingen of andere zaken zo snel mogelijk; maar zeker binnen 24 uur op de mailing list.

Een punt van aandacht zijn virussen en malware. De software is `gelockt' op deze hardware en windows combinatie. We kunnen de software niet her-installeren (de fabrikant is lang geleden failliet gegaan). Dus dat betekend dat malware mogelijk het einde van de machine is. Dus let er op dat je USB sticks schoon zijn. Formatteer ze indien nodig!

Om deze reden is het aansluiten van de machine of het installeren van software VERBOTEN. Overleg altijd eerst op de mailing list en zorg voor expliciet accord.

Veligheid

De machine is geclassificeerd als een normaal apparaat. Er is geen `gevaarlijke apparaten' verklaring nodig - ze kan na instructie normaal gebruikt worden. De bewegende delen zijn echter zwaar; en kunnen met 10-tallen km/uur (plots) bewegen; er zit perslucht in een een kWatt spindel.

1. Zorg dat je instructie gehad hebben.
2. Zorg dat je weet waar de noodstoppen zitten.
3. Gebruik van een veiligheidsbril wordt aanbevolen. Met name als je met dunne freesjes werkt; of `kijkt' tijdens het frezen. Ze spatten erg makkelijk stuk.
4. Het is verstandig om geluidsbescherming te gebruiken; zeker als je de grote afzuiger uit de houtwerkplaats gebruikt of als de frees op stand 2 of hoger staat.
5. Gebruik mondkapjes bij het zagen van materialen als MDF, pertinax, phenoliet of trespa.
6. Let op oververhitting - bij te trage snelheden is het niet moeilijk hout in de fik te krijjgen
7. Vraag hulp bij twijfel.

Een speciaal aandachtspunt zijn slippende freesjes. Als de frees gaat slippen en te ver uit de spantang (collet) zakt dan word ze snel roodgloeiend en dan witheet. In dat geval smelt meestal het freesje (de collet kan meer hebben). Druk dan op de noodknop; mede omdat dit de snelste manier is om de kop omhoog te krijgen; los van het freesje. (Zoek op 'friction welding op youtube om een idee te krijgen van het probleem).

Als dit gebeurt is - meld het dan de mailing list - en meld welk maat kop er in zat. Dit zodat iemand naast je niet een dure plaat verknalt als de passing niet perfect meer is.

Software en Documentatie

Er staat een kopie van de Documentatie en Software in GIT [1] -XpertMILL_CD_2_0_0_5_B88. Het lijkt er op dat DXF import gewoon werkt.

Freesjes en Loopsnelheid

De machine is geoptimaliseerd voor het frezen van dun aluminium. Dit betekend dat ze niet ideaal is voor hout. Daarom is het van belang om vrij zorgvuldig om te gaan met de instellingen want je hebt niet veel vrijheid.

Het 'mesje' van een normaal/simpel freesje moet met een snelheid van ongeveer 100 meter/minuut langs het hout gaan (en rond de 200 voor hardhout). Gaat het te snel dan wordt ze snel bot (en bij dit type frees is dat een kwestie van een paar minuten). Het freesje draait rond; een heeft een omtrek van pi x de diameter. Delen van die snelheid door de omtrek geeft je het aantal omwentelingen per minuut.

Dus als het freesje een diameter heeft van 6mm (en dus een omtrek van pi x 6 = 20mm) can moet ze dus 100000/20 = 5000 rotaties per minuut maken. Dit is instelling '1' op de frees (het boekje met de tabel zit in de bovenste lade).

Bij elke slag in het rond 'eet' een freesje wat hout weg. Per mes is dit meestal tussen de 0.10mm en 0.20mm (of 0.05 voor een mooi fijne afwerking). Heb je een snijder met twee messen dan 'eet' je per omwenteling twee maal zo veel; bij 4 messen 4x zoveel.

Dat betekend dat je bij 5000 RPM x 0.10mm = ongeveer 500 mm per minuut 'eet' met een eenmessig freesje. Of 1000mm/minuut met een normale 2-snijder.

Dit wordt het uitgangspunt voor de `feed rate'. In de praktijk doe je soms iets minder of kan je sneller gaan - met name als je het zaagsel goed kwijt kunt.

Over het algemeen kan je meer spelen met de feed rate dan met de RPMs. Het verkeert hebben (met name te hoog) van de RPMs is al snel het eind van het freese.

Veel van dit soort sommetjes komen uit op waarden die 'niet kunnen' - dus waarbij de frees (veel) langzamer dan 5000RPM moet draaien (wat de Kress niet kan). Of waarbij de arm sneller moet gaan dan 8meter/minuut (wat het ding ook niet kan). Dit betekend in de praktijk dat er een vrij nauwe band is van mogelijke waardes.

Een goed voorbeeld is te zien op: [2] (de groene band is wat `kan' - rood en geel zijn onwenselijk -- bonus voor een metric versie).

In de praktijk betekend het dat we vooral simpele een en 'tweesnijder's gebruiken.

1. [3]
2. [4]
3. [5]

Compressie freesjes werken ook aardig:

1. [6]

Het is in het begin erg makkelijk freesje stuk te krijgen (verbranden of breken) - dus goedkoop is geen slecht idee. Als je een instelling goed hebt is het vrij makkelijk om naar goede frezen over te stappen.

Diepte per keer

Normaal is een diepte van 1/5 tot 1/3 van de diameter van een frees 'per keer'. Dus bij een 6mm freesje doe je per pass iets van 2-3mm per keer. Dit soort dieptes zeker aanhouden als je materiaal niet goed weg kan - dus bij een diepe sleuf met plakkerig hout/stof.

Zodra je zaagsel goed weg kan (en ook niet je frees bot gaat maken) kan je dieper per keer gaan. Bijvoorbeeld bij een relatief open rand.

Gebruik

1. Haal -en sluit de stofafzuiging uit de houtwerkplaats aan (deWalt, ding met de grote groene zak) op de koppeling naast de paal/onder de PC.
2. Zet zowel de CNC machine aan (gele/rode draai schakelaar op de kast) als de PC (bovenop).
3. Zet de perslucht aan - rode schakelaar naast de Lasersaur.
4. Check dat de compressor aan gaat (handeltje bij het manifold).
5. Na opstarten van de PC - start XPert Mill - midden op de destkop.

Noodstop.

1. De software laat zien als het apparaat op de noodstop staat - rechtsboven.
2. Loop in dat geval alle knoppen na; draai ze met de clock mee om ze terug te zetten
3. Druk daarna op de kleine 'R' midden boven.

Initialisatie

1. Zodra de machine vrij gegeven is begint ze naar de `linker boven hoek' te rijden - aan de kant van de paal/gereedschapsbord.
2. Dit is de (enige) plaats met positie sensors.
3. Check wel stuk gereedschap er in zit.
   1. Wisselen gereedschap
      1. Drup op de knop 'ga naar gereedschapwisselplaat'
      2. De frees rijd naar de meest rechte kant, midden, hoog.
      3. Druk het zwarte knopje op de frees in (links, laag) en gebruik dan sleuteltje 17 om de moer los te draaien. Doe dit voorzichtig en `recht' -- de as is relatief kwetsbaar.
      4. Indien de spantang(collet) niet meekomt - gebruik dan sleutelje 10 om het voorzichtig, niet wrikkend, is te schuiven. Probeer buigen van de as te voorkomen.
      5. Span een nieuw freesje in.
4. Stel het juiste freesje in op de gebruikers interface (midden boven) en kies de optie 'inmeten'.
5. De frees gaat nu naar de linkerkant - naar de toolsensor. Hier wordt de lengte gemeten.

Inspannen

Span een stuk hout in. Zet het goed vast. Hou de bouten/schroeven laag - zodat de frees er niet op breekt.

1. Beweeg de frees met het gele plusje naar de 'linker onderhoek' van je werkstuk.
2. Laat de frees voorzichtig zakken (rechts; knop '2' voor het manual jog paneel.
3. Zorg dat je frees 0.1 mm of minder boven je werkstuk zit
4. Selecteer nu de gele 'Set origin' van de balk (links). GEEL (niet rood).
5. In dit window - selecteer de pijltjes en dan 'ok' voor X,Y,Z.

Nu is je nulpunt gezet. Alle coordinaten zijn nu relatief ten opzichte van dit punt -en- hoogte. Als je er een ander freesje in doet en die 'inmeet' wordt deze hoogte meegerekend.