Welders

Dit gereedschap is aangesloten op een gasfles. Houd rekening met:

• De veiligheidsregels omtrent gasflessen.
• De wettelijke limiet voor gasflessen (125 liter, vol én leeg opgeteld) in de Space.

Dit gereedschap is aangesloten op een gasfles. Houd rekening met:

• De veiligheidsregels omtrent gasflessen.
• De wettelijke limiet voor gasflessen (125 liter, vol én leeg opgeteld) in de Space.

This equipment is safety category 3:

• Mandatory, in person, instructions.
  
• Make sure you read the Wiki before asking.

This equipment is Noise Category 3: Can be used at all hours. No limits.

MIG Welder (replacement october 2019

TIG Welder

Bestand:MMA Welder.jpg

MMA Welder

Autogenous Welder

Nog geen safety sheet

Wat is het

Het TIG Lasapparaat is eigendom van de space, het MIG Lasapparaat en het Autogeen Lasapparaat zijn van Fulco. Er is geen apart MMA Lasapparaat, maar met het TIG apparaat kun je ook MMA lassen door er een losse toorts op te monteren.

De lasapparaten wonen in de vuurwerkplaats, maar kunnen bij gelegenheid ook verplaatst worden als er ergens anders gelast moet worden. Het is de bedoeling dat ze dan direct na gebruik weer teruggezet worden.

MIG Lassen

De afkorting MIG staat voor Metal Inert Gas, en staat voor een lastechniek waarbij het apparaat zelf voor de aanvoer van toevoegmateriaal zorgt in de vorm van een metalen draad, en waarbij een inert (argon) en/of actief (CO2) gas gebruikt wordt om de las van de buitenlucht af te schermen. Als er alleen een actief gas gebruikt wordt spreekt men van de MAG (Metal Active Gas) techniek.

MIG lassen is een van de eenvoudigst technieken voor de lasser zelf, omdat het apparaat zelf al heel veel regelt en je dus minder kennis en ervaring nodig hebt. Het is daarom de meest gebruikte techniek voor beginners en voor volume-werk.

History

Replaced 2019-10; On loan - owner; Gebruiker:Fulco; (Zie Categorie:On loan tools).

Added 2021-02; On loan - owner; Gebruiker:Fulco; (Zie Categorie:On loan tools).

TIG Lassen

De afkorting TIG staat voor Tungsten Inert Gas, en het staat voor een lastechniek waarbij met een vaste elektrode gewerkt wordt (Tungsten, Wolfram in het Nederlands) en een inert beschermingsgas (over het algemeen Argon). Het lasmateriaal moet met de hand worden toegevoegd.

TIG lassen vraagt meer vaardigheid dan bijvoorbeeld MIG lassen, bijvoorbeeld omdat je tegelijkertijd je laselektrode en je toevoegmateriaal in de hand moet houden en omdat de stroomsterkte erg nauwkeurig meet. Het voordeel boven MIG lassen is echter dat je er veel mooiere resultaten mee kunt bereiken als je de benodigde vaardigheden onder de knie hebt.

Heb je weinig ervaring, start dan eerst met MIG lassen en pas als je dat enigszins onder de knie hebt is het handig om met TIG lassen te starten.

MMA Lassen

De afkorting MMA staat voor Manual Metal Arc. In het Nederlands wordt meestal van elektrodenlassen gesproken, omdat er met losse elektroden gewerkt wordt. De elektroden hebben een bekleding, die tijdens het lassen een beschermende laag vormt om de las tegen de buitenlucht te beschermen. Deze vormt daarna een slak die op het materiaal blijft liggen en die verwijderd moet worden als met er een extra laag over wil lassen.

MMA lassen is een oudsher bekendste technieken, omdat je het met een relatief eenvoudig apparaat kunt doen. Zo heb je bijvoorbeeld geen gasfles nodig.

Tegelijkertijd is het ook een van de moeilijker technieken omdat de elektrode tijdens het lassen steeds korter wordt, en het daardoor ook lastiger is het lasproces goed onder controle te houden. Ook wil de vlamboog niet altijd makkelijk ontsteken door de beschermlaag van de elektrode en zit je met de slak die je na afloop moet verwijderen.

Autogeen Lassen

Lassen zonder elektrode maar door verhitting met een gasvlam.

Nader uit te werken.

Veiligheidsinstructies

Neem de volgende veiligheidsinstructies in acht:

1. Zorg dat je een veiligheidsinstructie en een gebruiksinstructie hebt gehad.
2. Draag een goede Lashelm en zorg dat deze werkt (test hem bij eerste gebruik!)
3. Handschoenen van leer (kunstof smelt)
4. Beschermende kleding, niet-synthetisch, moet armen tot aan de pols en borst tot aan de hals beschermen
5. Beschermende schoenen, mogen geen lasspetters in kunnen vallen
6. Afzuiging als je met niet-schoon metaal last
7. Omstanders, zorg dat deze niet in de lasvlam kunnen kijken

De veiligheidsinstructie en gebruiksinstructie zijn verplicht voor je eigen veiligheid en voor de veiligheid van het apparaat.

De belangrijkste veiligheidsrisico's zijn lasogen, een verbrande huid door de UV straling, en vergiftiging door het lassen van niet-schoon metaal (bv verzinkt metaal). Andere veiligheidsrisico's zijn 'gewone' brandwonden door aanraking van het laswerkstuk of door lasspetters, en vergeet ook niet verwondingen als snijden aan het metaal of geraakt worden door vallend metaal.

Heb je nog geen instructie gehad, gebruik dit apparaat dan niet. Instructie kun je van de volgende mensen krijgen:

1. Henry
2. Fulco
3. Alex
4. ... vrijwilligers gevraagd!

Gebruik

Voorbereidingen

Werkplek

Het klinkt arbitrair, maar zorg voor een ruime en lege werkplek. Dit voor de eigen veiligheid en voor het gemak van werken. Vooral de kabels zitten altijd in de weg en het is vervelend als die dingen van tafel vegen. Overigens horen werkplekken horen altijd leeg te zijn. Gebruik je een niet-lege werkplek, dan neem je zelf de verantwoordelijkheid voor wat daar ligt.

Werk het liefst met een lasplaat. Een lasplaat is een dikke ijzeren plaat met een handvat er aan waar je al je laswerk op doet. Deze vangt de lasspetters op en zorgt dat het tafeloppervlak niet te veel beschadigd.

MIG Lasapparaat

Aardelektrode is permanent aangesloten op linker achterhoek van de lastafel.

Doe het lasapparaat aan met de meest rechtse rode knop: Eén klik naar rechts draaien. Het bijbehorende oplichtende lampje is er niet meer. Dit apparaat heeft ook een pulserende standen. tzt info Fulco

Doe de gaskraan op de fles open. Bij het MIG apparaat is dit de Menggas (85% CO2 - 15% Argon) fles. Op dat moment hoort de linker drukmeter aan te geven hoeveel gas er nog in de fles zit. Noteer dit.

Reduceer het gas tot de werkdruk met de grote knop (linksdraaiend!) aan de voorkant (hoeveel?). Dit wordt aangegeven door de rechter drukmeter. Let er op dat deze een hoge druk blijft aangeven wanneer de grote knop wordt teruggeschroefd omdat het gas niet weg kan. Neem zo nodig wat gas af om deze weer de nieuwe druk aan te laten geven.

Test de gasdoorvoer. Voor de meeste toepassingen is 6 tot 8 liter per minuut voldoende. De doorstroom regel je met het kleine knopje. We hebben helaas geen flowmeter op de menggasfles, dus moet je het proefondervindelijk uitvogelen wat goed werkt. Advies: vraag een ervaren persoon om het te laten zien want het is lastig in tekst uit te schrijven. In het kort: Gebruik je te weinig gas dan gaat je las spetteren doordat er teveel zuurstof bij komt. Gebruik je te veel gas dan koelt je vlamboog teveel af en ben je erg on-economisch bezig want ook menggas is niet gratis.

Controleer de nozzle van je lastoorts. Er zit nogal eens troep in die je er met een afbraam- mesje er uit kunt draaien.

Stel de lasstroom in. Linker rode knop stand 1-6 . Meestal is de 'midden'-stand een goed startpunt. In het kort: gebruik je te weinig stroom dan blijft je las te veel 'op' je werkstuk liggen, gebruik je te veel stroom dan brand je een gat in je werkstuk.

Stel de draadsnelheid in, middelste zwarte knop met doorvoer icoon. Meestal is de 'midden'-stand een goed startpunt. In het kort: gebruik je een te lage draadsnelheid dan komt er te weinig ijzer in je las en loopt de temperatuur te veel op, gebruik je een te hoge draadsnelheid dan krijg je te grote klodders op je werkstuk en wordt de penetratie in je werkstuk te laag.

TIG Lasapparaat

Sluit de aardelektrode aan op de tafel of op je werkstuk. Negen van de tien keer dat het lassen niet lukt zit de aardelektrode niet goed.

Doe het lasapparaat aan. Bij het TIG apparaat knop zit links achterop. Super niet-ergonomisch.

Doe de gaskraan op de fles open. Bij het TIG apparaat is dit de Argon fles. Op dat moment hoort de linker drukmeter aan te geven hoeveel gas er nog in de fles zit. Noteer dit. Met de grote knop aan de voorkant reduceer je de druk tot de werkdruk (hoeveel?). Dit wordt aangegeven door de rechter drukmeter. Deze werkt alleen betrouwbaar als er ook gas afgenomen wordt. Bij de nieuwe fles zit de kraan, reduceerventiel en de meter al in de kop van de fles geintegreerd. Er zit een vaste flowregelaar in de snelkoppeling, maar met de kraan kun je dat nog wat bijregelen. Daarmee is hij veel makkelijker in te stellen dan de vorige.

Test de gasdoorvoer. Voor de meeste toepassingen is 6 tot 8 liter per minuut voldoende. De doorstroom regel je met het kleine knopje. We hebben helaas geen flowmeter op de argonfles, dus moet je het proefondervindelijk uitvogelen wat goed werkt. Gebruik je te weinig gas dan gaat je las spetteren doordat er teveel zuurstof bij komt. Gebruik je te veel gas dan koelt je vlamboog teveel af en ben je erg on-economisch bezig want argon is duur.

Stel de lasstroom in. Dit is een onderwerp op zich, voor latere uitwerking. In het kort: gebruik je te weinig stroom dan blijft je las te veel 'op' je werkstuk liggen, gebruik je te veel stroom dan brand je een gat in je werkstuk.

MMA Lassen

Sluit de MMA tang aan op het TIG apparaat. Volg de gebruiksaanwijzing voor de aansluitingen.

Zorg absoluut voor goede afzuiging!

Autogeen Lassen

Nader uit te werken

Veiligheidscontrole (voor álle technieken!)

Doe een lastest op een proefstukje. Test daarbij goed of je lashelm het doet.

Doe ook een check op de andere veiligheidsmaatregelen, zoals je kleding. Kijk onder de veiligheidsinstructies voor de complete lijst.

Je bent klaar om te gaan!

Uitvoering

Aandachtspunten:

• Wil er geen vonk ontstaan? Negen van de tien keer is het je aardelektrode.
• Als je je aardelektrode van je werkstuk moet halen, klem hem dan op je lastoorts, dan weet je zeker dat je hem niet vergeet.

Nabereidingen

1. Gasflessen dicht
2. Noteren gas-stand
3. Elektra uit
4. Lastoorts schoon (spetters uit de nozzle)
5. Werkplek leeg en zo nodig glad geschuurd met de lamellenschijf

Onderhoud

MIG lasdraad

Als het MIG lasdraad op is moet er een nieuwe spoel in de machine geïnstalleerd worden. Check wel even of het draad echt op is en niet is blijven steken in de toorts.

Kijk voor het installeren van het draad in de handleiding of vraag Henry of Fulco. Let ook op het soort draad: we lassen met gewoon ijzer, diameter is na te kijken.

MIG Nozzle en Tip

Wat vaak gebeurd is dat er lasspetters in de nozzle van de toorts vast blijven zitten. Zitten ze aan de buitenrand, dan kun je ze er het makkelijkste uithalen met een afbraammes. Zitten ze op de tip, de koperen geleidingshuls, dan de nozzle demonteren. De buitenhuls kun je er met wat kracht aftrekken (zit met een veer geborgd), de tip heeft zelf schroefdraad.

Er is een trucje om een vastgelaste tip weer gangbaar te maken:

• de tip losdraaien
• iets lasdraad opvoeren dat de tip met lasdraad en al naar voren komt
• lasdraad iets onder de tip afknippen, zodanig dat er een kort eindje uitsteekt
• de tip met het korte uitstekende uiteinde even op de bankschroef tikken, dan tik je daarmee het draadeindje uit de tip
• tip weer monteren en je kunt weer aan de slag

Zit de draad echt vast in de huls, dan wil het nog wel eens helpen om de top langs het schuurapparaat te halen. Lukt dat ook niet meer, dan neem je een nieuwe. Ze liggen in een kartonnen doosje in de laskast.

De kosten daarvan zijn niet meer dan een paar euro. Zorg wel dat er direct nieuwe besteld worden als de oude op zijn. Denk even aan hoe het voelt als degene voor je het laatste vel WC papier heeft opgemaakt. :-)

De Nozzles en Tips zitten in het metalen ladenkastje of in de laskast. Te koop voor weinig bij Toolstation of HBM-Machines. https://www.toolstation.nl/gys-gasbuis-conisch/p21996 https://www.hbm-machines.com/producten/lassen/overige-lassen/gascup-conisch-voor-telwin-mt15-mig-toorts Je moet wel de 15mm variant hebben.

TIG elektrodes

Een goede TIG elektrode is vlijmscherp. Hoe scherper de punt, hoe puntiger de lasvlam.

De TIG elektrodes slijten onder invloed van de lasvlam. Dat is vooral ook als je met (wisselend) omgekeerde stroom last zoals bij aluminium. Maar de meest voorkomende reden dat je je punt moet slijpen is dat je je werkstuk ermee geraakt hebt. NB: Ga niet proberen door te gaan met lassen met een tip die niet meer rond is!

Als je veel gaat lassen en je bent nog niet zo ervaren kan het handig zijn een aantal tips klaar te leggen zodat je makkelijk kunt wisselen en pas als je klaar bent de beschadigde hoeft te slijpen. Ruim ze in ieder geval wel goed op, want ze worden makkelijk aangezien voor dik lasdraad en worden dan weggegooid omdat ze meestal ook kort zijn. En dat is zonde.

Slijpen kan gewoon op de slijpmachine, waarbij je de punt draait. Het is niet veel anders dan het slijpen van een potlood.

Pas echter wel heel erg op hoe je de elektrode vasthoudt: als de punt vast komt te zitten in het schuurapparaat schiet de achterkant naar achteren, bijvoorbeeld dwars door je hand heen.

Tip: zet hem in een handboormachine.

Gasflessen

'Let op! Voor gasflessen in de space geldt een limiet, zie Gas Bottle Pressure Vessel Limit' Let hier dus op als je een nieuwe fles meebrengt. Want ook lege flessen tellen mee.

Gasflessen moeten gewisseld worden (ruilsysteem) als ze leeg zijn. Let er op dat ook een ogenschijnlijk lege fles best nog wel wat druk kan hebben.

Bij opzetten van de drukregelaar op de 10L fles zorg dat de schone nylon afdichting (ring) ertussen zit. Deze is 20x12mm dia, 1-2mm dik (er liggen 3 spares in de ladekast met lasbenodigheden onder de grote lastafel, plus een nylon buis waar je meer van kunt afsteken). In tegenstelling tot gasflessen voor bijvoorbeeld propaan, worden de aansluitingen niet handvast gedraaid maar stevig met een steeksleutel of schroefmoersleutel. Overdrijf ook niet, want je kunt de boel alsnog kapot draaien. Het is een goede gewoonte om na de montage van de drukregelaar met zeepwater op de koppelingen te sproeien om te controleren voor lekkages (bubbelt=lekt). Na het lek-checken afvegen/drogen svp.

Wij hebben twee 10 liter flessen:

• een met Argon/C02 85/15 voor MIG lassen (lichtgroene kraag)
• een met Argon 98% voor TIG lassen (donkergroene kraag)

Op deze locaties kunt je deze inruilen (vullen): <a href="https://www.supergas.nl/nl/supergas/ruilpunten/67/">https://www.supergas.nl/nl/supergas/ruilpunten/67/</a> (deze is vervangen voor een fles van Jongeneel Zn./gasflessen.nl)

Prijzen:

Menggas: 50 euro, zuiver Argon 60 euro bij heelgoedgereedschap, 05/01/2019

Zuiver Argon 46 euro bij Fource (voorheen Rijnsbergen) te Leiderdorp/Baanderij, 25/03/2023
Argon 62 euro bij Jongeneel te Leiden, 13/11/2024

HBM is wat duurder maar misschien ook makkelijker.

Verder loopt er een project voor de monitoring van de gasflessen, zie Project Monitoring Gasflessen.

Kosten

De belangrijkste kosten zijn het gas. Ik heb nog geen idee hoe we dat precies moeten verrekenen, maar ik stel voor dat we het op zijn minst registreren.

Verder is het belangrijk dat de gasflessen goed dicht zijn als ze niet gebruikt worden. Een lekkende gasfles is in een paar dagen leeg en is de waarde van de gasvulling in 'lucht' opgegaan zonder dat iemand er plezier van heeft gehad.

We hebben cilinders van 10 liter: - Vulling Argon: 60 euro (heelgoedgereedschap, 05/01/2019) - Vulling Menggas: 50 euro (heelgoedgereedschap, 05/01/2019) Vergeet niet dat je niet zomaar een nieuwe vulling kunt bestellen maar dat je zelf de fles moet gaan omruilen.

Minder belangrijk zijn: - MIG lasdraad - TIG elektrodes - TIG toevoegmateriaal - Kleine onderdelen - Stroom

Materiaal

Net als hout is ijzer niet gratis. Denk aan een tientje voor een dunne staaf van twee meter of een dikke staaf van één meter. Het tikt alleen vrij snel aan als je iets van een rekje wil maken. Ijzer kun je echter wel goed hergebruiken, alleen vind je in praktijk niet altijd wat je zoekt. Daarom hebben we ook wat op voorraad.

Vergeet echter bij het gebruik van hergebruikt ijzer niet om het goed schoon te slijpen voor gebruik. De verflaag zorgt voor een vieze lucht, een hoop troep op je werkstuk en een slechte las. Gegalvaniseerd materiaal is botweg giftig als je het gaat lassen zonder eerst de zinklaag er af te slijpen of te bijten. Slijp minstens 5 cm rondom de plek die je wil gaan lassen de verf of zinklaag weg omdat de warmte zich vanuit de las door het materiaal verspreidt.

Als je wat uit de voorraad gebruikt, stop dan de waarde daarvan in de koffiepot. En voor hergebruikt ijzer bijvoorbeeld de helft van nieuwwaarde.

Colofon

Opzet gemaakt door Fulco 05/01/2019 Bijgewerkt door Millie 31/10/2019 Bijgewerkt door Fulco 14/02/2021